Wydane przez
Wydawnictwo Czarna Owca
Bohaterem (jeżeli można tak powiedzieć) książki zatytułowanej „Mainstream” jest entertainment. W „Prologu” Martel wyjaśnia, o czym traktuje jego dzieło:
"Mainstream" jest książką o geopolityce kultury i mediów na świecie. Dotyczy globalizacji entertainmentu i zajmuje się tym, co robią społeczeństwa, kiedy nie pracują: ich relaksem i rozrywką – w tym kontekście często mówi się o "przemysłach rozrywkowych". [s. 16]
To jest bardzo ważne stwierdzenie; mam na myśli uwagę, że rozrywka jest w sposób istotny związana z czasem wolnym od pracy (aczkolwiek kiedy przyglądam się pracy polityków, to zaczynam mieć w tej kwestii niejakie wątpliwości). W książce „Kultura jest ważna” Roger Scruton napisał:
Kultura jest produktem czasu wolnego: tworzy się ją i odbiera w chwilach bądź stanach umysłu, kiedy konieczności życia praktycznego schodzą na dalszy plan. Nasza kultura historycznie jest dziełem klasy niepracującej – klasy z niemal całkowitym monopolem na czas wolny.
Tu trzeba zrobić istotne zastrzeżenie: otóż Scruton pisze o zachodniej kulturze wysokiej, natomiast Martel zajmuje się rozrywka masową.
Martel pokazuje, że w skali globalnej rośnie znaczenie nowych centrów rozrywkowych, przede wszystkim Chin, Indii, Brazylii, Indonezji, Egiptu, Meksyku czy Rosji. Niejako w opozycji do tych centrów pozostają ośrodki tradycyjne – Stany Zjednoczone i Europa.
Weźmy Indie i przemysł filmowy tego kraju. W powszechnej świadomości istnieje tylko Bollywood, ale Bollywood to przecież tylko część indyjskiego przemysłu filmowego; istnieje kino tamilskie w Ćennaju (to nowa nazwa Madrasu), Tollywood w Kalkucie itd. Istotne jest to, że kino czy telewizja indyjska nie powielają bezmyślnie amerykańskich wzorców. Paul Sharma, reprezentujący Star India w New Delhi, powiada tak:
Nasze treści muszą być w 100% lokalne: albo "indianizuje” się amerykańskie formaty, albo tworzy się programy wyłącznie dla Indii. [s. 255]
Jak w tej światowej wojnie kulturowej radzi sobie Europa? Zdaniem Martela kultura Europy jest kulturą antymainstreamową, przy czym warto jeszcze raz podkreślić, że Autor ma na myśli nie to, co Scruton określa mianem kultury wysokiej, tylko rozrywkę masową. Martel stawia tezę, że ta swoista słabość Starego Kontynentu bierze się z tego, iż kraje europejskie generują płodną kulturę narodową, której jednak nie eksportują: Nie istnieje już coś takiego jak wspólna kultura europejska. Jedyna wspólną dla narodów europejskich kulturą mainstreamową jest kultura amerykańska. [ss. 413-414]
„Mainstream” to dobra książka, porządnie napisana, pełna ciekawych danych i rozmów z ludźmi zajmującymi w branży wysokie pozycje. Na początku lektury miałam obawy o to, że pogubię się właśnie z powodu mnóstwa postaci, które Martel cytuje, na które się powołuje. Dałam jednak radę, a to, rzecz jasna, jest zasługa Autora :-)
Komentarze