Wydane przez
Wydawnictwo Czytelnik
Edgar Morin to francuski filozof, socjolog i politolog. Jest zasymilowanym Żydem, czyli, jak sam pisze, judeogojem. "Judeogoj" to pojęcie ukute przez Morina, który pisze tak:
"Niestety jesteśmy więźniami binarnego myślenia, które rozdziela pojęcie Żyda od pojęcia chrześcijanina, Żyda od goja. W nowoczesnym, zlaicyzowanym świecie, binarne myślenie pozwala jedynie dostrzec Żydów albo chrześcijan; Żydów albo gojów. Tymczasem cechą nowoczesnych Żydów jest to, że mają w sobie złożoną, podwójną tożsamość, mieszaną czy też skrzyżowaną - tożsamość judeogojów."
4 czerwca 2002 roku Morin, wspólnie z Danielle Sallenave i Sami Nair, opublikował w "Le Mond" artykuł zatytułowany "Izrael - Palestyna: rak", po czym w związku z tym tekstem, razem ze współautorami artykułu, został oskarżony przez mecenasa Gillesa-Williama Goldnadela, reprezentującego organizację "Francja-Izrael" oraz stowarzyszenie "Adwokaci bez Granic" o popełnienie przestępstwa "apologii terroryzmu i antysemityzmu". ostatecznie Morin, Sallenave i Nair wygrali proces, a Morin napisał esej "Świat nowożytny a kwestia żydowska", który jest głównym tekstem książki; poza tym esejem książka zawiera cztery artykuły Morina publikowane w prasie - artykuły te traktują o kwestii żydowskiej, o antysemityzmie, antyjudaizmie i antyizraelizmie, a także o relacjach izraelsko-palestyńskich i polityce izraelskiej.
W głównym eseju Morin pokazuje, jak potoczyły się losy Żydów począwszy od momentu, kiedy jeszcze istniało królestwo Judy, czyli od momentu, gdy "pojęcie Żyda miało potrójny charakter: religijny, etniczny i narodowy". Później pojęcie to straciło swój potrójny charakter, a Morin klarownie objaśnia, dlaczego tak się stało i jakie to przyniosło skutki. Autor pisze o marranach, judeogojach i spinozystach. Pokazuje, co to są judaizm, syjonizm, izraelizm, antyjudaizm, antysemityzm, antysyjonizm i antyizraelizm. Pisze o najnowszej historii Izraela, o uwarunkowaniach politycznych dotyczących państwa izraelskiego. Wiele jest w książce fragmentów mocno uniwersalnych - weźmy chociażby to zdanie, niezależnie od kontekstu, w jakim zostało umiejscowione: "Ludzie naiwni uwierzyli w nieodwracalność procesu pokojowego" - przecież to zdanie jest znakomitą oceną niektórych współczesnych polityków i nie tylko polityków.
Nie zawsze nadążam za Morinem; po prostu brakuje mi erudycji w tej dziedzinie, ale też nic nie stoi na przeszkodzie, abym swoją erudycję poszerzała. "Świat nowożytny a kwestia żydowska" to bardzo dobra książka o trudnych sprawach.
Komentarze